Trąd ( Choroba Hansena) lub lepra- zakaźna choroba tropikalna.

Trąd jest chorobą znaną już od wielu stuleci. Właściwie jest obecny na świecie, od momentu powstania pierwszych gatunków homo sapiens. Śmiało można stwierdzić, że jest to jedna z najstarszych, niezwykle groźnych i zaraźliwy chorób. Kiedyś trędowatym określano osobę, która zarażona była trądem i musiała pozostać w odizolowaniu, dziś to hasło utarło się także w kulturze, jako bycie niemile widzianym. Mimo że trąd bez problemu można wyleczyć skutecznymi lekarstwami, nadal bardzo wiele osób umiera na tę chorobę. Jakie są objawy trądu, w jaki sposób zaradzić tej chorobie i skutecznie się jej pozbyć?
 

Czym jest trąd?

Owrzodzenia, rany, nacieki, a także zgrubienia, są to podstawowe objawy, towarzyszące trądowi. Przez wiele wieków choroba ta zgarnęła ogromne żniwo, mimo iż dzisiaj przypadki występowania trądu w Polsce są znikome, W XIII wieku schorzenie to było bardzo rozpowszechnione na terenach dzisiejszej Polski. Ostatnie ogniska wygasły dopiero w XVII wieku wraz z odejściem także Dżumy. Trąd wywoływany jest przez konkretne bakterie, prowadzi on do gnicia poszczególnych części ciała, a nieleczony oczywiście do śmierci. Nie ma skutecznej szczepionki przeciwko trądowi, jednak można poddać się leczeniu, dzięki któremu choroba ta jest całkowicie wyleczalna. Gdzie można zatem spotkać się z trądem?
 

Trąd
 

Występowanie trądu

Trąd występuje głównie w klimacie tropikalnym, czyli w Afryce Saharyjskiej, Subsaharyjskiej, Azji, a nawet w obu Amerykach. Można się z nim zetknąć, w krajach takich, jak: Nepal, Etiopia i Nowa Kaledonia, gdzie spotyka się pierwszy, najstarszy szczep tej choroby. Drugi szczep pojawia się głównie w krajach Azji oraz Afryki, czyli na Madagaskarze, w Mozambiku i pacyficznych wybrzeżach Azji. Trzeci szczep bardzo rzadko pojawia się w Europie oraz w obu Amerykach, czwarty natomiast na Karaibach i Afryce Zachodniej. Trąd powszechnie nazywany jest także Chorobą Hansena, ponieważ został wykryty w 1871 roku przez norweskiego lekarza Gerharda Henrika Hansena.

Zachorowalność na tę niebezpieczną chorobą z roku na rok maleje, w latach 80 XX wieku odnotowano aż do 12 milionów zachorowań rocznie, natomiast w 2012 roku zarejestrowano już  tylko 190 tysięcy ludzi chorych. Od lat 80 XX wieku zachorowalność zmniejszyła się prawie o 5,5 mln ludzi, obecnie trąd można spotkać najczęściej w Indiach, 16 krajach głównie kontynentu Afrykańskiego. Warto zaznaczyć, że w ciągu ostatnich 20 lat praktycznie 16 milionów osób zostało wyleczonych z trądu, dzieje się tak za sprawą wprowadzonego wielopoziomowego leczenia przez Światową Organizację Zdrowia.

Od XIII do XVII wieku trąd towarzyszył także ludności europejskiej, działo się tak głównie za sprawą ubóstwa oraz wielu zanieczyszczeń, występujących nie tylko na terenach wiejskich, ale także w miastach. Ostatnie ogniska choroby wygasły w Polsce w XVII wieku wraz z odejściem także Dżumy.

Niestety, choroba ta nie omija także turystów, dlatego wszyscy, którzy wybierają się na wakacje do krajów tropikalnych: Afryki, ale także do krajów Ameryki Południowej, powinny uważać na to, by nie zachorować na trąd.
 

Trąd: przyczyny

Chorobę tę powodują bakterie z rodziny Mycobacterium leprae. Co ciekawe, schorzenie to może rozwijać się w ciele człowieka nawet do 20 lat, wyjątkiem są oczywiście małych dzieci,  u których pierwsze objawy trądu mogą wystąpić już po trzech miesiącach. Do zarażenia dochodzi się poprzez kontakt z drugim człowiekiem oraz poprzez złapanie bakterii. Chorują głównie osoby, które posiadają niską odporność, bardzo często są to osoby z krajów  nierozwiniętych oraz biedniejszych. Niezwykle łatwo także złapać tę chorobę, przebywając na terenach zanieczyszczonych, pijąc brudną wodę, spożywając niemyte potrawy, a także mając kontakt z osobami chorymi. Do zarażenia się dochodzi głównie drogą kropelkową poprzez wydzielinę śluzową, a rzadziej w bezpośrednim kontakcie z owrzodzeniami na ciele.

Można wyróżnić dwa rodzaje trądu, postać tuberkuloidową oraz lepromatyczną. Postać tuberkulinowa charakteryzuje się nieznacznymi naciekami oraz wolniejszym rozwojem choroby, natomiast postać lepromatyczna pozostawia na ciele symetryczne, spore nacieki owrzodzenia, co w efekcie prowadzi do sporych deformacji ciała. Trąd lepromatyczny powoduje tzw. lwią twarz, czyli zgrubienie skóry twarzy do tego stopnia, iż znacznie się ona deformuje. Odmiana ta prowadzi także do deformacji małżowin oraz pojawia się zapalenie rogówki lub spojówki. Niekiedy trudno jest jednoznacznie stwierdzić, czy ma się do czynienia z trądem tuberkuloidowym, czy lepromatycznym, ponieważ istnieje wiele postaci pośrednich.
 

Trąd jakie są objawy?

Pierwszymi, charakterystycznymi objawami trądu są na pewno zmiany skórne. Na ciele pojawiają się guzki oraz rany, które po pewnym czasie stają się coraz bardziej twarde, jak również tworzą nacieki. Zmiany mają odcień nieco jaśniejszy niż skóra właściwa i przekształcają się w pewnego rodzaju zgrubienia, czy też narośle. W obrębie zmian skórnych pojawia się brak czucia na zimno, ciepło, a czasem nawet na ból. Rany mają to do siebie, że nie goją się nawet miesiącami lub latami. Kolejnymi objawami trądu są oczywiście: brak czucia, drętwienie rąk, mięśni, uczucie bólu kości, suchość skóry. Nieleczony trąd prowadzi do znacznych zmian skórnych, a nawet gnicia poszczególnych partii ciała, co w efekcie może prowadzić do utraty palców w górnych i dolnych kończynach, a nawet do utraty konkretnych kończyn lub poszczególnych partii ciała.

W późniejszej fazie chorobowej trąd może powodować osłabienie organizmu i zaburzenia poznawcze. Choroba atakuje także układ nerwowy i prowadzi do ogólnego wyniszczenia organizmu człowieka, co w efekcie może prowadzić do śmierci.
 

Trąd: diagnostyka

Rozpoznanie tej choroby odbywa się głównie poprzez wywiad, czyli badania, rozmowy z chorymi, obraz kliniczny i poprzez rozpoznanie, dokonywane u ludzi, przebywających w izolacji, u których podejrzewa się trąd. Dokonuje się oględzin zmian, które nastąpiły na skórze poprzez badanie zaawansowania brak czucia na dotyk, ból, czy temperaturę. Samo rozpoznanie bakterii odbywa się poprzez pobranie wycinków z nosa z bioptatów zmienionych narządów. Należy jednak pamiętać, że wyniki w postaci tuberkuloidowej trądu są bardzo często negatywne. Ten rodzaj trądu bardzo szybko można rozpoznać poprzez testy skórne, natomiast postać lepromatyczną o wiele  łatwiej stwierdzić na podstawie wycinku owrzodzeń błon śluzowych z nosa, niż na podstawie testów skórnych. Diagnostyki dokonuje się także poprzez wykonywanie testów serologicznych, które ponownie, o wiele lepszą skuteczność mają w postaci lepromatycznej niż tuberkuloidowej.

Badania diagnostyczne rozwinęły się dzięki temu, iż stwierdzono zachorowalność na trąd także w przypadku zwierząt. Niektóre formy trądu pojawiają się u małp lub u pancerników amerykańskich. Te ostatnie służą do badań nad różnorodnymi lekami przeciwko trądowi.
 

Leczenie trądu

Trąd jest chorobą całkowicie uleczalną, jednak bardzo szybko należy podjąć stosowne kroki. Jak wiadomo, jeśli trąd wejdzie w fazę zaawansowania i dojdzie do gnicia poszczególnych partii ciała, niestety wtedy te zmiany są już nieodwracalne i nie można ich cofnąć. Trąd leczy się różnorodnymi kombinacjami antybiotykowymi, a samo leczenie trwa od sześciu miesięcy do nawet dwóch lat! Wszystko zależy także od stopnia zaawansowania oraz rodzaju trądu, pacjent przebywa w odizolowaniu, w szpitalu zakaźnym. Niekiedy niezbędna jest również pomoc chirurga, głównie w momencie, gdy dojdzie do uciśnięcia poszczególnych nerwów w ciele, być może konieczna będzie wtedy operacja. Po zakończonym leczeniu chorzy poddawani są także rehabilitacji, która ma na celu przywrócić dawną sprawność ruchową.Trąd leczony jest m.in. lekami takimi, jak: dapson i ryfampicyna oraz klofazymina.

Ten temat może też Cię zainteresować :  Malaria objawy
 

Trąd: profilaktyka

Niestety, nie istnieje żadna skuteczna szczepionka przeciwko tej chorobie, a profilaktyka dotyczy głównie turystów, którzy wybierają się do krajów endemicznych. Każdy, kto wyjeżdża na wycieczkę turystyczną w te rejony, powinien unikać miejsc brudnych i zanieczyszczonych, czyli tzw. slumsów. Warto pamiętać, że w Afryce jest wiele miejsc głęboko nierozwiniętych przemysłowo i bardzo łatwo można się zarazić tam trądem. Należy także przede wszystkim unikać miejsc, w których występują epidemie trądu, jak również  lokalnych szpitali, czy zbiorowych noclegowni. Trąd jest chorobą, która bardzo często atakuje organizm słaby, charakteryzujący się brakiem odporności. Każdy, kto cierpi na różnorodne choroby, w tym także te autoimmunologiczne, powinien unikać zagranicznych wyjazdów tropikalne miejsca.

 

Uwaga!

• Powyższa porada jest jedynie sugestią i spisem informacji z wielu renomowanych źródeł i w przypadku problemów zdrowotnych nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Zawsze w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem !

• Informacje opierają się na stanie wiedzy z dnia publikacji 13.07.2018 i mogą ulec zmianie.