Data aktualizacji 3 marca 2024 Autor: Arkadiusz Ostojski ten tekst przeczytasz w 4 minuty. |
Skoro znalazłeś się na tej stronie, to pewnie wybierasz się do Ghany i szukasz ważnych informacji, jakie szczepienia zalecane i obowiązkowe do Ghany musisz wykonać przed podróżą. Wiedz, że lecisz do kraju tropikalnego, w którym koniecznie należy przestrzegać rygorystycznych zasad ochrony własnego zdrowia. Więc zanim wsiądziesz do samolotu, przeczytaj tych kilka zdań poniżej, bo niestety w Ghanie poza słońcem i palmami czeka na Ciebie też wiele groźnych, a niekiedy śmiertelnych egzotycznych chorób zakaźnych, głównie pasożytniczych przenoszonych przez komary, na które do dziś nie wynaleziono skutecznych szczepień i są to m.in.:
Spis treści:
Ghana jest krajem położonym w Afryce Zachodniej, graniczącym od zachodu z Wybrzeżem Kości Słoniowej, od północy z Burkiną Faso, wschodu z Togo, a od południa z Zatoką Gwinejską. Ghana jest znana z przyjaznych i gościnnych mieszkańców, bogatej kultury, tradycyjnych tańców i muzyki, a także z zabytków historycznych, takich jak forty i zamki czy parki narodowe bogate w safari. Kraj ten oferuje także różnorodne krajobrazy, od piaszczystych plaż przez lasy deszczowe po suche sawanny. Ghana to też całkiem obce dla nas Europejczyków środowisko, inny klimat i warunki sprawiają, że jesteśmy bardziej narażeni na choroby niż rdzenni mieszkańcy, więc bardziej musimy skupić się na ochronie własnego zdrowia. Nie ulega wątpliwości, że podróż w kierunku Ghany ma znamiona bardzo egzotycznej, a kraj ten pod względem przygotowania jest wymagający dla każdego turysty, zwłaszcza jeżeli chodzi o profilaktykę zdrowotną. W Ghanie nic nie przypomina tego, co znane jest w Europie i z tego też powodu, warto odpowiednio poszerzyć swoją wiedzę. Pozwoli nam to czerpać z podróży więcej radości, a także wyeliminuje możliwość ewentualnych niespodzianek. Ghana to przede wszystkim kraj, gdzie jest wilgotno i gorąco, co sprzyja rozwojowi groźnych chorób tropikalnych, przenoszonych głównie przez największych zabójców ludzkości, czyli komary.
Komary w Ghanie potrafią być aktywne w sezonie bardzo często, zwłaszcza jeśli jest powyżej 15 stopni, ogólnie są obecne przez cały rok, można je spotkać w szczycie upalnego sezonu, ale najbardziej aktywne w porze deszczowej oraz po. Komary mogą być bardzo uciążliwe i przenosić groźne choroby tropikalne. Pojawiają się w coraz to nowych miejscach i nawet jeśli ktoś wcześniej nie widział ich w danym regionie, to sytuacja ta może się zmienić w ciągu tygodnia, a nawet kilku godzin. Dlatego też przed wyjazdem na Ghanę warto zaopatrzyć się w dobry repelent, środek do odstraszania komarów tropikalnych, o możliwie najwyższej zawartości substancji DEET.
Temat profilaktyki i chorób przenoszonych przez komary jest często pomijany i bagatelizowany, a to właśnie profilaktyka może uchronić nas przed powiększeniem smutnej statystyki ofiar malarii czy dengi. Powodem jest najczęściej mała wiedza o danym kraju, a przecież w tropiku wystarczy tylko jedno ukąszenie komara, aby doszło do zachorowania na groźną chorobę. Mało kto zdaje sobie sprawę, że z powodu braku szczepień na malarię czy dengę najważniejszą rolę odgrywa właśnie tzw. profilaktyka nieswoista, która polega na: utrudnieniu, zmniejszeniu i ochronie przed ukłuciami komarów. Zalicza się do niej stosowanie przez podróżnych moskitier i przede wszystkim skutecznych repelentów na komary tropikalne , które muszą posiadać odpowiednie stężenia i substancje rekomendowane przez WHO (Światową Organizację Zdrowia), Europejskie Centrum ds. Zapobiegania i Kontroli Chorób (ECDC) oraz rejestrację produktu w Ministerstwie Zdrowia.
Za chwilę odpowiemy na te pytania, a Ty dowiesz się, jak bezpiecznie spędzić wymarzony urlop, a do domu wrócić szczęśliwym i zdrowym.
Ghana niestety jest na liście krajów zagrożonych zarodźcami malarii przenoszonych przez komary z rodzaju Anopheles. Malaria, nazywana inaczej zimnicą jest chorobą pasożytniczą wywoływaną przez pierwotniaki (tzw. zarodźce malarii) przenoszone z ukłuciami gatunków komarów tropikalnych. Występuje na obszarach tropikalnej i subtropikalnej Afryki, Azji, Ameryki Południowej i Środkowej oraz na wyspach południowo-zachodniego Pacyfiku i jest poważnym problemem zdrowotnym mieszkańców ciepłych stref, a zarazem stanowi główną przyczynę śmierci osób podróżujących w tropiki. Nikomu nie życzymy czarnego scenariusza, dlatego staramy się uczulić podróżujących na nieprzewidziane okoliczności.
W Ghanie występuje duże ryzyko zarażenia się malarią, gdyż transmisja choroby jest niestabilna i zmienia się każdego roku nie tylko w wybranych regionach, lecz na terenie całego kraju, niezależnie od pory roku. Najczęstszy gatunek zarodźca wywołujący malarię w tym regionie to zarodziec sierpowaty (praktycznie do 90% wszystkich przypadków), zarodziec ruchliwy, rzadko zarodziec owalny. Największe nasilenie zachorowań jest w terenie nizinnym (880 m n.p.m.), zalesionym i wiejskim, 2-3 tygodnie po porze deszczowej. I nie wolno szukać żadnych usprawiedliwień, że ktoś tam kiedyś był i napisał na forum, że nie widział komara.. Wręcz przeciwnie — będąc tam, należy cały czas pamiętać, że Ghana jest jednym ze 100 krajów, które słyną nie tylko z pięknych plaż i dzikiej przyrody, ale też z komarzyc, które ciągle szukają swoich ofiar, przemieszczając się po terenie całego kraju i przenosząc nie tylko malarię, ale też inne groźne choroby krwotoczne, jak chociażby dengę.
Najwyższa aktywność komarów przenoszących malarię przypada na okres od zachodu do wschodu słońca, w miejscach blisko zbiorników wodnych (rzeki, jeziora, bagienne rozlewiska, glinianki) w miejscach zacienionych wysoka aktywność komarów może utrzymywać się przez cały dzień.
Jak unikać malarii w Ghanie?
Cały czas musimy pamiętać, że do tej pory nie wyprodukowano skutecznej szczepionki przeciwko malarii. Z tego powodu osoby wyjeżdżające w rejony endemiczne, w których występuje malaria, powinny stosować się do rekomendacji obowiązujących w przypadku chorób tropikalnych przenoszonych przez komary (tzw. profilaktyka nieswoista oraz zalecana chemioprofilaktyka):
W Ghanie nie zawsze w pokojach są też podwieszone moskitiery, które chronią nas podczas snu przed groźnymi komarami, dlatego dodatkowo warto zabrać ze sobą specjalne urządzenie do kontaktu Mugga Elektro, które zabija komary w pomieszczeniach.
Powiązane informacje przed podróżą do Ghany
Dużym zagrożeniem dla nieuodpornionych podróżujących turystów do Ghany są choroby tropikalne. Do głównych problemów zdrowotnych należą infekcyjne choroby układu pokarmowego, zwane chorobami brudnych rąk, takie jak WZW A, salmonelloza czy czerwonka bakteryjna. Wiele z tych chorób przenoszonych jest przez wirusy, bakterie, grzyby oraz komary ( żółta febra, zika, denga, malaria i inne pasożyty ). Wśród ludności miejscowej notuje się także zachorowania na gruźlicę, schistosomatozę, parazytozy jelitowe oraz zakażenie HIV. Choroby w Ghanie związane są warunkami socjoekonomicznymi, klimatem, niewystarczającą higieną, występowaniem przenosicieli (tzw. wektorów – komary, moskity, muchy, kleszcze, ślimaki), przygotowywaniem potraw i rodzajem pokarmów.
Oto lista chorób tropikalnych, które mogą występować w Ghanie:
W Ghanie na komary należy stosować tylko sprawdzone repelenty z dużą zawartością substancji czynnej
Zalecane szczepienia przed wyjazdem do Ghany to tężec, błonica i krztusiec (DTaP), WZW A, WZW B, dur brzuszny, cholera, wścieklizna, grypa. Podróżującym do Ghany z Polski zaleca się też szczepienia na żółtą gorączkę, mimo iż nie są to szczepienia obowiązkowe i zalecane to warto je rozważyć.
Dodatkowo należy pamiętać, że nawet jeśli kiedyś już szczepiono się na którąś ze wskazanych powyżej chorób, może istnieć konieczność wykonania tzw. szczepienia przypominającego, a o jego przeprowadzenie trzeba zapytać lekarza.
Rozszerzenie na temat, dlaczego szczepienia do Ghany są tak ważne i co jest źródłem zakażenia, opisujemy poniżej:
Szczepienia ochronne dla podróżujących według Międzynarodowych Przepisów Zdrowotnych (International Health Regulations) Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) dzielą się na obowiązkowe i zalecane.
Zakres szczepień przed podróżą powinien zostać ustalony podczas specjalistycznej konsultacji lekarskiej. Ich wybór zależy między innymi od sytuacji epidemiologicznej danego kraju, czasu trwania i celu podróży, miejsca pobytu, odporności oraz wieku podróżującej osoby.
Szczepienie przeciwko grypie zalecane jest wszystkim podróżnym w wieku powyżej 6 miesięcy, szczególnie dzieciom, kobietom w ciąży, osobom powyżej 65. roku życia oraz osobom z przewlekłymi schorzeniami, takimi jak: astma, cukrzyca, choroby płuc, choroby serca, zaburzenia immunosupresyjne oraz biorcom przeszczepów narządów.
Uwaga: na półkuli północnej sezon grypowy trwa zwykle od listopada do kwietnia. Na półkuli południowej trwa od kwietnia do października. W tropikach sezon trwa cały rok.
Podróżujący do Ghany z Polski mają obowiązek zaszczepić się przeciwko żółtej febrze, znanej również jako żółta gorączka. Muszą również posiadać międzynarodowy certyfikat szczepienia przeciw tej chorobie. Ponadto zaleca się rozważenie dodatkowych szczepień przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTaP), durze brzusznemu, wirusowemu zapaleniu wątroby typu A i B oraz wściekliźnie.
Jeśli nie będziemy mieli przy sobie dowodu wykonania szczepienia, możemy narazić się na:
Przy analizie wszystkich potrzebnych szczepień i naszego wewnętrznego przekonania, zawsze należy też mieć na uwadze kwestię ubezpieczenia. Decyzja o szczepieniach to osobista sprawa każdego podróżującego, ale warto pamiętać, że większość firm ubezpieczeniowych pokrywa koszty leczenia chorób tropikalnych jedynie wtedy, gdy poszkodowany jest zaszczepiony na daną chorobę. Ta zasada nie dotyczy tylko szczepień obowiązkowych, ale również szczepień zalecanych. Z tego powodu radzimy: zaszczep się, jeśli tylko możesz i masz jeszcze na to czas. Pamiętajmy, że taka choroba jak, np. dur brzuszny, może kosztować nas więcej niż podstawowe szczepienia. Nie potrzebujemy wizyty w dżungli, bo źródłem zakażenia może być brudna woda z kranu, nieumyte owoce, a także nieczystości zawierające w sobie pałeczki duru brzusznego — no i mamy problem. Zadbajmy też o polisę ubezpieczeniową. Ubezpieczenie kosztów leczenia powinno zapewniać pokrycie wszystkich opłat medycznych, pomocy assistance, transportu, następstw nieszczęśliwych wypadków, a w razie zachorowania na Covid-19 pokrycie kosztu testu zleconego przez lekarza, pokrycie kosztów izolacji, kwarantanny i leczenia. Suma gwarantowana w przypadku wyjazdu do Ghany nie powinna być niższa niż 50 000 euro.
Aby wykonać niezbędne szczepienia do Ghany, należy 4–8 tygodni przed wyjazdem umówić się na konsultacje do odpowiedniego specjalisty — lekarza medycyny podróży. Chociaż na te najpowszechniejsze choroby ( takie jak malaria, denga czy japońskie zapalenie mózgu ) nadal nie ma szczepień, to na inne (równie groźne choroby, jak chociażby żółta febra czy dur brzuszny) warto odpowiednio wcześniej się zaszczepić. Szczepienia te odnotowywane są w tzw. żółtej książeczce, czyli Międzynarodowej Książeczce Szczepień (International Certificate of Vaccination). Książeczka ta stanowi całą dokumentację i przedstawia przyjęte dawki danych szczepień. Posłuży ona Wam na lata kolejnych podróży, a w przypadku choroby pokazujecie ją w szpitalu, gdzie lokalni lekarze wszystko już sobie z niej wyczytają. Każdy udokumentowany w książeczce zastrzyk ma swoją rubrykę, w której zaznaczona zostanie data przyjęcia przypominającej dawki preparatu.
Lekarze medycyny podróży przyjmują w placówkach medycyny morskiej i tropikalnej, poradniach chorób tropikalnych, certyfikowanych centrach medycyny podróży, poradniach medycyny transportu lub stacjach sanitarno-epidemiologicznych – zobacz wykaz punktów szczepień
A co ze szczepieniami, jeżeli lecą z nami nasze dzieci?
W Ghanie dzieci są bardziej narażone na choroby egzotyczne i słońce niż dorośli. Dzieje się tak dlatego, że ich układ odpornościowy nie jest jeszcze w pełni rozwinięty i raczej odradzamy wyjazd, szczególnie gdy są jeszcze w wieku, w którym trudno o wywiad słowny, jeśli chodzi o przyczyny choroby lub stan bólowy, ale największym problemem jest dostęp do leczenia, który może być ekstremalnie ograniczony z powodu słabo rozwiniętej diagnostyki medyczno — szpitalnej. Jeżeli chodzi o szczepienia dla dzieci, to zasady są podobne jak u dorosłych, jednak warto sprawdzić, czy nasze dziecko nie potrzebuje dawek przypominających lub któreś ze szczepień nie zostało przeoczone. W przypadku stosowania indywidualnego kalendarza szczepień warto skonsultować wyjazd z lekarzem dziecka, a najlepiej z lekarzem medycyny podróży. Należy także zadbać o to, aby dziecko podczas podróży przestrzegało rygorystycznie podstawowych zasad higieny, takich jak mycie rąk, picie przegotowanej wody i unikanie kontaktu z chorymi osobami i zwierzętami.
A co w przypadku wycieczki last minute, gdy do wyjazdu pozostało kilka dni?
Skorzystaj z informacji o ochronie i sposobach zapobiegania chorobom, jakie znajdują się na tej stronie i postaraj się skontaktować z lekarzem medycyny podróży nawet kilka dni przed wylotem.
Przygotowania przed wyjazdem do Ghany
Przed planowaną podróżą, ale nie później niż 4 tygodnie należy skontaktować się z lekarzem medycyny tropikalnej lub medycyny podróży, który udzieli informacji o zalecanej profilaktyce oraz zasadach przygotowania się do takiej podróży.
Kobiety w ciąży, a także kobiety planujące ciążę, nie powinny podróżować do obszarów występowania chorób tropikalnych. Jeżeli podróż jest konieczna, należy najpierw skonsultować się z lekarzem ginekologiem-położnikiem, który udzieli kompleksowej informacji na temat zagrożeń oraz profilaktyki w trakcie pobytu.
Osoby, które są przewlekle chore na takie choroby jak: niewydolność krążenia, choroby onkologiczne, cukrzyca, choroby płuc lub niewydolność nerek, powinny skonsultować się z lekarzem specjalistą przed podjęciem decyzji o wyjeździe w regiony występowania chorób egzotycznych.
Apteczka przed wyjazdem do Ghany powinna być wyposażona w odpowiednie produkty lecznicze jeszcze w kraju.
Zalecenia dla podróżujących do Ghany
Aby uniknąć pogryzienia przez komary należy:
O czym jeszcze warto pamiętać?
W kraju tropikalnym należy zawsze:
A co po powrocie z regionu występowania chorób tropikalnych?
W przypadku wystąpienia niepokojących objawów chorobowych np. wysypka, wypryski, ciągłe zmęczenie, stany gorączkowe, silne bóle brzucha, wymioty, biegunka – zwłaszcza z domieszką krwi czy nietypowe odczucia podskórne lub w oku (mogą być objawem pasożyta) zgłoś się niezwłocznie do lekarza i poinformuj o przebytej podróży.
Polecamy również Państwa uwadze:
Niestety Ghana jest krajem, gdzie komary są codziennością od milionów lat i musimy to zaakceptować, ze względu na ciepły klimat. I nawet jeżeli przenoszą groźne choroby, nie należy ich się bać. Pobyt w Ghanie powinien być spełnieniem naszych marzeń i wspaniałą przygodą, pełną nowych dań i zapierających dech w piersiach miejsc i widoków, aby tak też było, warto się do niej skutecznie przygotować.
Pamiętaj ! Najważniejszym elementem podróży jest samodzielna edukacja i prewencja (zapoznanie się profilaktyką oraz lokalnymi warunkami klimatycznymi i zwyczajami).
Tak więc lecąc do Ghany, pamiętaj w pierwszej kolejności o skutecznych repelentach na komary tropikalne , które są podstawą profilaktyki w krajach sub i tropikalnych.
Udanej podróży!
Powyższe porady są jedynie sugestią i spisem informacji z wielu renomowanych źródeł jak WHO, EDCD, IAMAT.ORG, MSZ oraz wieloletniego doświadczenia autora i w przypadku problemów zdrowotnych nie może zastąpić wizyty u specjalisty. Zawsze w przypadku problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się z lekarzem !
Informacje opierają się na stanie wiedzy z dnia publikacji i mogą ulec zmianie.