Zambia: Szczepienia, malaria, denga oraz inne potencjalne zagrożenia, czyli co zabrać i jak ważne są repelenty na komary w Zambii?
Wybierasz się do Zambii?. Pewnie tak skoro znalazłeś się na tej stronie, więc zanim wsiądziesz do samolotu, przeczytaj tych kilka zdań poniżej, gdyż lecisz do kraju tropikalnego, w którym koniecznie należy przestrzegać pewnych, a niekiedy rygorystycznych zasad ochrony własnego zdrowia. Niestety w Zambii poza słońcem i palmami czeka na Ciebie też wiele groźnych, a niekiedy śmiertelnych egzotycznych chorób zakaźnych, głównie pasożytniczych przenoszonych przez komary, na które nie wynaleziono skutecznych szczepionek i są to m.in.:
- Malaria, Denga, Filariozy, Leiszmanioza
- Śpiączka afrykańska oraz równie groźna tzw. Ślepota rzeczna
, które muszą posiadać odpowiednie stężenia i substancje rekomendowane przez WHO (Światową Organizację Zdrowia) oraz rejestrację produktu w Ministerstwie Zdrowia.Jak więc się zabezpieczyć, co ze sobą zabrać, na co uważać oraz jakie szczepienia do Zambii są obowiązkowe i zalecane? Co zapobiega chorobom?. Za chwilę odpowiemy na te pytania, a Ty dowiesz się, jak bezpiecznie spędzić wymarzony urlop, aby do domu wrócić szczęśliwym… i zdrowym.
Malaria w Zambii
Ryzyko wystąpienia malarii w Zambii jest duże, niezależnie od pory roku na terenie całego kraju.
- Malarię roznoszą komary z rodzaju Anopheles, których należy bezwzględnie unikać stosując repelenty marki Mugga DEET korzystać z moskitier oraz chemioprofilaktyki.
- Malaria występuje niezależnie od pory roku, a największe możliwe natężenie ukąszeń przez komary jest w porze deszczowej i podeszczowej.
- Malaria jest obecnie jedną z trzech najgroźniejszych, oprócz AIDS i gruźlicy, chorób zakaźnych w świecie. Liczbę nowych zachorowań szacuje się na 300-500 milionów rocznie, a liczbę zgonów na 1,5-2,7 milionów każdego roku.
- Denga to potencjalnie śmiertelna choroba wirusowa, przyjmująca postać gorączki krwotocznej występująca u ludzi. Patogenem odpowiedzialnym za wywołanie choroby są wirusy dengi z rodziny Flaviviridae, przenoszone przez komary z rodzaju Aedes.Należy bezwzględnie ich unikać stosując repelenty marki Mugga DEET oraz korzystać z moskitier. Do głównych objawów poza wysoką gorączką należą silne bóle i sztywność stawów. Występuje endemicznie w strefie subtropikalnej i tropikalnej. Ze względu na brak szczepionki i skutecznych leków antywirusowych możliwe jest tylko leczenie objawowe.
Mapa występowania malarii w Zambii ( źródło www.fitfortravel.nhs.uk )
Czy potrzebuję szczepień dla Zambii?
Tak, niektóre szczepionki są zalecane lub wymagane dla Zambii. WHO, EDCD zalecają następujące szczepienia dla Zambii: zapalenie wątroby typu A, zapalenie wątroby typu B, dur brzuszny, cholera, żółta febra, wścieklizna, zapalenie opon mózgowych, polio, odra, świnka i różyczka, tężec, błonica i krztusiec, ospa wietrzna, półpasiec, zapalenie płuc i grypa.
Co zabrać do Zambii
Poniżej przedstawiamy podstawowy ekwipunek, jaki powinien zabrać każdy turysta do Zambii.
Repelenty na komary, moskity i inne insekty ( bez repelentów i leków malarycznych nawet nie myśl o wyjeździe – to podstawa – tym bardziej, że do dzisiaj nie ma szczepionki na malarię ). Zambia jest krajem gdzie występuje malaria przenoszona przez komary.
Moskitiera przeciw komarom. W większości hotelów w standardzie są już moskitiery na łóżko, zdarzają się zazwyczaj zakurzone, brudne lub dziurawe. Zdarza się, że hotel nie ma takich moskitier lub będziemy spali pod namiotem. Moskitiera chroni życie, bo nie dopuszcza do śpiącego człowieka komarzyc szukających krwi.
Apteczka podróżna zawierająca leki przeciwbólowe, plastry, środki odkażające oraz leki łagodzące problemy żołądkowe szczególnie przeciw biegunce.Na safari, w parku, na plaży, itp. miejscach podczas skaleczenia będziemy często skazani tylko na siebie i podręczny ekwipunek medyczny.
Żel antybakteryjny do rąk oraz nawilżone chusteczki. Żel stosujemy przed posiłkiem wcierając w ręce, a w szczególności zawsze tam, gdzie nie mamy dostępu do bieżącej wody np. na safari, parku lub w toalecie. W toaletach przy drodze nie ma zazwyczaj papieru i mydła. Żel i chusteczki chronią nas przed bakteriami szczególnie przed tzw. chorobą brudnych rąk,która ma wiele nazw. Raz określana jest amebozą innym razem czerwonką. Zarazić się nią można wszędzie, jednak największe ryzyko zachorowania istnieje właśnie w krajach tropikalnych.Czerwonką zarazić się możemy pijąc wodę lub spożywając jedzenie, które zakażone jest cystami pasożyta (Entamoeba histolytica),gdy dostaną się one do organizmu mogą zaatakować m.in. płuca, wątrobę lub mózg. Najczęściej jednak atakują jelita powodując tzw. zespół jelitowy. Ta postać czerwonki jeśli nie jest odpowiednio leczona może doprowadzić nawet do zgonu.
Emulsje do opalania z filtrem UVA/UVB min. SPF50 oraz pomadki do ust. W strefie równikowej i podrównikowej jest bardzo ostre słońce i suche powietrze, które szybko może doprowadzić do poparzeń skóry, przegrzania ,a nawet udarów. Pamiętaj o smarowaniu balsamem uszu,a pomadkami ochronnymi ust, które najczęściej i najszybciej ulegają przesuszeniu i poparzeniu.
Okulary przeciwsłoneczne,a osoby z wadą wzroku-druga para okularów.
Książeczkę szczepień międzynarodowych- (między innymi zalecane szczepienie przeciw żółtej febrze)
Woreczki foliowe strunowe lub typu ZIPP, które w czasie safari skutecznie chroniące rzeczy podręczne przed pyłem
Przewodnik z mapą o danym kraju w naszym języku – dobrze wiedzieć gdzie jesteśmy i jakie są zwyczaje danego kraju.
Ważny paszport (minimum 6 miesięcy od daty wyjazdu z terytorium kraju zagranicznego).
Kserokopię dowodu osobistego i paszportu
Numery telefonów do lekarzy chorób tropikalnych w Polsce ( są w zakładce Lekarze chorób tropikalnych) oraz do ambasad i konsulatów. Poziom medycyny w krajach tropikalnych jest zazwyczaj niski dlatego w razie problemów lepiej kontaktować się z lekarzem w Polsce lub najbliższym konsulatem.
Kamera, aparat fotograficzny, lornetka, latarka, zapasowe baterie do aparatu oraz karta pamięci.
Karty kredytowe (najczęściej akceptowane są Visa, MasterCard, American Express).
Zaświadczenie medyczne (w języku angielskim), jeśli chorujecie Państwo na jakiś poważne schorzenia
Należy rozważyć zakup dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego (ubezpieczenie kosztów transportu, leczenia, następstw nieszczęśliwych wypadków)
Małe saszetki, torebki z suwakiem na dokumenty i pieniądze oraz jakiś plecak szczególnie przyda się na Safari. Dokumenty należy trzymać albo hotelowym sejfie albo zawsze blisko siebie – najwięcej złodziei jest na bazarach.
Odzież powinna być lekka, przewiewna i w jasnych kolorach. Powinniśmy zabrać długie spodnie,szorty,polar,sweter albo lekka kurtka,kostium kąpielowy, koszula z krótkim rękawem, koszula z długim rękawem, buty zakryte trekingowe lub adidasy,sandały,kapelusz albo czapka ( chronią nas przed groźnym słońcem ), płaszcz przeciwdeszczowy (wszystko z tkanin przewiewnych)
PROFILAKTYKA PODCZAS POBYTU W ZAMBII
Chronić się przed nadmiernym słońcem: Należy pamiętać, że słońce w tropikach jest bardzo nisko, bardzo szybko się opalamy i przegrzewamy organizm. Dlatego należy ograniczyć przebywanie na plażach i otwartym słońcu w godzinach pomiędzy 11.00-16.00.Stosować wysokie filtry UVA/UVB, okrycia głowy i nosić okulary przeciwsłoneczne.
Nie brodzić i kąpać się w zbiornikach ze stojącą wodą: Zbiorniki ze stojącą wodą (jeziora,kanały,stawy,kałuże,sadzawki) to ulubiona kryjówka ślimaków przenoszących bilharcjozę (po malarii najczęściej występująca choroba tropikalna na świecie). Obecnie cierpi na nią 200-300 mln ludzi. Larwy przywry przenikają do organizmu człowieka przez skórę, do powierzchownych naczyń krwionośnych. Przekształca się w migrujące stadium rozwojowe – schistosomulę, która dostaje się wraz z krwią do płuc, lewej części serca, dużego krwiobiegu i w końcu do wątroby. Wątroba jest miejscem osiągnięcia dojrzałości płciowej.
Spożywać żywność i wodę wyłącznie z kontrolowanych źródeł: Myć ręce wodą z mydłem przed każdym posiłkiem i stosować żele antybakteryjne z minimalną zawartością alkoholu 60%.W terenie,gdzie nie mamy dostępu do wody zawsze stosujemy żele.Pić tylko i wyłącznie wodę butelkowaną lub przegotowaną.Unikać spożycia napojów i drinków z lodem niewiadomego pochodzenia.Unikać spożycia produktów mlecznych, jeśli nie mamy pewności, że były pasteryzowane oraz żywności pochodzącej od ulicznych sprzedawców.Uważajmy na świeżo wyciskane soki.Unikajmy surowych warzyw (zwłaszcza liściastych), sałatek, owoców morza, mięsa, majonezu i lodów. Owoce myjemy i obieramy własnoręcznie. Jedzmy potrawy gotowane, pieczone lub smażone.
Unikać obrażeń ciała i drobnych skaleczeń: Unikać kontaktów z lokalnymi zwierzętami,a w przypadku pogryzienia lub zadrapania przez zwierzę, należy jak najszybciej przemyć ranę wodą utlenioną lub wodą z mydłem i skierować się do placówki służby zdrowia.Unikać robienia tatuaży, przekłuwania uszu, pępka, iniekcji niesterylnymi igłami ( zagrożenie zakażeniem HIV, WZW typu B, C). Unikać chodzenia boso po ziemi, gdzie istnieje ryzyko zakażenia (choroby pasożytnicze, np. zespół larwy wędrującej ), picia alkoholu przed planowanym prowadzeniem pojazdu, jazdy przepełnionymi autobusami i mikrobusami.Zawsze zapinać pasy bezpieczeństwa i stosować foteliki samochodowe dla dzieci, korzystać z kasków podczas jazdy rowerami i motocyklami,korzystać z kasków podczas wycieczek w skalne góry.Dbać o higienę ciała.Stosować prezerwatywy, a najlepiej unikać stosunków seksualnych ( zagrożenie zakażeniem HIV, WZW typu B, C, choroby skórne).
A CO PO POWROCIE?
ZAMBIA (Republika Zambii)
Stolica: Lusaka
Waluta: kwacha (ZMK), 1 ZMK = 100 ngwee
Język urzędowy: angielski
WIZA, PRZEPISY WJAZDOWE.
Wizy pobytowe i tranzytowe obywatele polscy można otrzymać w punktach przekraczania granicy. Wiza jednokrotna kosztuje 70 USD, wiza wielokrotna 110 USD, gdy wizy wydawane są w przedstawicielstwach dyplomatycznych; koszt wizy wydanej na przejściu granicznym jest niższy (wiza jednokrotna 50 USD). Wizy wielokrotne mogą być wydane wyłącznie w przedstawicielstwach konsularnych Zambii. Wiza turystyczna wydawana jest na okres udokumentowanego pobytu, nie przekracza jednak długości miesiąca; istnieje możliwość przedłużenia ważności wizy w punkcie imigracyjnym (do 3 miesięcy). Wymagane jest okazanie biletu powrotnego (lub środków na jego zakup), dokumentów (wiz) umożliwiających dalszą lub powrotną podróż oraz środków wystarczających na pokrycie kosztów pobytu (minimalna kwota na dzień pobytu nie jest określona). Przy wylocie należy wnieść opłatę lotniskową w wysokości 25 USD.
PRZEPISY CELNE
Przepisy celne są zbliżone do standardów międzynarodowych. Nie ma ograniczeń przy przewozie obcych środków płatniczych, wywóz możliwy jest do kwoty zadeklarowanej przy wjeździe. Posiadanie i przywożenie narkotyków jest karalne. Zwrot podatku VAT za zakupione towary następuje wyłącznie w przypadku uzyskania numeru ewidencji podatkowej i książeczki zwrotu podatku.
UBEZPIECZENIE
W Zambii nie ma agenta polskich towarzystw ubezpieczeniowych. Uznawane są polisy renomowanych międzynarodowych towarzystw ubezpieczeniowych. Obowiązkowe jest ubezpieczenie OC (można wykupić krótkoterminową polisę na głównych przejściach granicznych), wskazane jest wykupienie ubezpieczeń osobowych.
SZCZEPIENIA, SŁUŻBA ZDROWIA
Szczepienia nie są wymagane, zaleca się jednak szczepienie przeciw żółtej febrze. Zagrożenie malarią występuje na całym obszarze kraju w ciągu całego roku. Bardzo wysoka jest zachorowalność na AIDS. Opieka medyczna o standardzie europejskim dostępna jest jedynie w stolicy kraju. W poważniejszych przypadkach należy przewieźć chorego do RPA.
PODRÓŻOWANIE PO KRAJU
Krajowe prawo jazdy jest uznawane przez 180 dni pobytu. Należy mieć poświadczone tłumaczenie dokumentu na język angielski. Obowiązuje ruch lewostronny. Podróżowanie samochodem jest ryzykowne ze względu na złe warunki techniczne samochodów dopuszczonych do ruchu drogowego, zły stan dróg oraz nagłe powodzie w porze deszczowej (listopad-kwiecień).Nie ma ograniczeń, nie należy jednak podróżować samochodem po zmroku.
BEZPIECZEŃSTWO
Zagrożenie przestępczością jest wysokie w miastach, zwłaszcza w Lusace. Poruszanie się pieszo po mieście należy ograniczyć. Paszporty, przedmioty wartościowe i gotówkę należy przechowywać w depozycie hotelowym. Kopie paszportu należy nosić przy sobie…
INNE PRZYDATNE INFORMACJE
Honorowane są karty kredytowe, m.in. MasterCard, VISA i American Express.
Urzędy pracują od 8.30 do 16.30, a sklepy otwarte są na ogół w godz. 10.00-13.00 i 15.00-19.00.
PLACÓWKI DYPLOMATYCZNE
Państwo podlega kompetencji terytorialnej Ambasady RP w Pretorii (Republika Południowej Afryki).
Konsulat Honorowy Rzeczypospolitej Polskiej w Lusace
konsul honorowy: Maria Rosalia Ogonowska-Wiśniewska (język konsula polski, angielski, francuski)
Zambia, Lusaka, Protea House, Cha Cha Cha Road, P.O. Box 30529
Tel.: +260 211 22 44 48 , +260 966 740 914 (kom.) Faks: ++260 211 27 46 48
polcons@coppernet.zm
Powyższe informacje opierają się na stanie wiedzy z dnia publikacji i mogą ulec zmianie bez powiadomienia.